कोरिया कहर.....!

 

बीएमडब्लु कार होस, आफ्नो नाममा दरबार होस् अनि हाम्रो प्यार होस्— युवा पुस्ताले निदाउन छाडेर देखेका सपना यस्तै–यस्तै हुन्, जसले आफ्नौ घर परिवार छाडेर परदेश लाग्न बाध्य बनाउँछ । अहिले नेपाली युवाका लागि रोजगारीका लागि आकर्षक र सजिलो उपाय दक्षिण कोरिया छ । किनकि भाषा पढे भइहाल्छ । पैसा चाहिँदैन । स्वस्थ शरीर र बोल्न जान्ने व्यक्ति कोरियाको माग हो । सरल भाषामा भन्नुपर्दा नेपालमा पाँच हजारको जागिर नहुनेले कोरियामा लाखभन्दा बढी कमाउँछन् । महिनामा लाख कमाउनु ठूलै कुरा हो भन्ने ज्ञानले सयमा पन्चानब्बे जनाको खुसी खल्बलाइदिन्छ । 

 

सन् २००७ मा सउलस्थित नेपाली दूतावासको स्थापना भएदेखि हालसम्म २५ नेपालीले कोरियामा आत्महत्या गरेको तथ्यांक छ । यसका अनेकौं कारणमध्ये हाम्रो सोचाइ पनि एक हो । जो मानिसले नेपालबाट आउँदा महिनाको आफ्नो तलब दुई लाख–तीन लाख सोचेका हुन्छन् । यसैको आधारमा काठमाडौंको महँगो स्थानमा आफ्नो नामको घर व्यवसाय हुनेवाला पनि सपना देखिसकेका हुन्छन् । गाउँमा पढ्दै गरेका भाइबहिनी, छोराछोरीहरूलाई काठमाडौं बोलाउँछन् । बाआमालाई महिनावारी घर खर्च पठाउने, परिवारको सदस्य हुनाको कर्तव्य पूरा गर्न सक्ने दृढता पलाउँछ । नेपालदेखि कोरियासम्म ६ घण्टाको हवाई यात्रामा उसले हजारौं सपना बुनिसकेको हुन्छ । 

आँखाअगाडि धूलाको मानिस महलमा पुगेका एक दुई भवितव्य घटनाहरू आफूमाथि सावित हुने सम्भावना देख्छ । जहाजको गतिसँगै मान्छेका सपना वेगवान बन्न थाल्छ । जब कोरियाको ट्रेनिङ सेन्टरमा पुर्‍याइन्छ । जहाँ कामको बारेमा र साहुलाई गर्नुपर्ने आदरभावहरूको उराठलाग्दो दृश्य देखाइन्छ त्यहाँ एक झड्का करेन्ट लागेको महसुस हुन्छ । खाना खान भान्सामा छिर्न सक्दैन, काँचो माछा बिपत्तै गन्हाउँछ । साना बटुकामा सिन्काले भात खानुपर्छ । बोल्न चाहेको कुरा भन्न नजानेर आफूलाई निम्छरो लाग्छ । जंगलबाट पहिलोचोटि बस्ती छिरेको मानवझंै जोकर सावित हुनुपर्दा मान्छेले एक किसिममा आफूलाई दास महसुस गरिसकेको हुन्छ । खाना रुच्दैन सारो–गारो हेरिदिने, मन लागेका कुरा सोचिदिने कोही हुँदैन । ऊ हिजोसम्मको बलवान मानिस आज आधा मरिसक्छ । राम्रा कम्पनीहरूले कोरियामा नै परिपक्क नेपाली कामदार पाउँछन् । जुन कम्पनीले सुविधा दिन सक्दैन, त्यस्तो कम्पनीले यहाँ मान्छे पाउँदैन र नयाँ कामदारको माग गर्छ । नेपालबाट आउनासाथ कसैले राम्रो कम्पनी पाएमा त्यो अपवादमा पर्छ । न तलबको टुंगो न सुविधा न त तलब नै धेरै उसमाथि काम गाह्रो । यी सब अवगुणको कारण नै अनभिज्ञ कामदार मगाउनु हो ।

 

तर नेपालबाट आउँदै गरेका मान्छेहरूले चाहिँ यहाँ परिपक्क भइसकेका साथीको तुलनामा सुख सुविधा पाइने सोचिरहेका हुन्छन् । अनि सोचेभन्दा सबै थोक उल्टो हुन थालेपछि सोच पनि उल्टो आउन थाल्छ । आफ्नो आयु लम्बाउनको सट्टा छोट्याउन थाल्छ । संसारलाई निरर्थक मान्न थाल्छ । यी सबै कुराका बाबजुद घरमा पीर गर्लान् भनेर आफू ठीक भएको बनावटी कुरा गर्न थाल्छन् । राम्रा पार्कहरूमा राम्रा फोटा खिचेर फेसबुकमा राख्छन् । अनि त घर परिवारलाई विश्वास हुन्छ कि हाम्रा परदेशी सुखी छ । सबै राम्रा देखेपछि घरमा आशाको ठूलो बत्ती बल्नु स्वाभाविक हो । 

महिना मर्‍यो । तलबको कुरा आयो । तलब थोरै त्यसैमा खान बस्न परेपछि कति नै बच्छ र ? पुग नपुग पचास हजार घर पठाउँछ । पैसा पठाएको एक दिन एक रातसम्म परदेशीले पैसा थाप्ने आफन्तको फोन कुरेर बस्छ । फोन नआएपछि आफैं गर्छ पैसा आयो ? उताबाट नियास्रो स्वर आउँछ, अँ आयो । पैसा पाएर पनि किन फोन नगरेको ? फेरि उस्तै अल्छे स्वर आउँछ, ‘गरुला भन्थें, त्यत्तिकै भयो ।’ परदेशीलाई पसिनाले निथु्रक्क भिजेको पसिनाको मायाले आक्रोश बनाउँछ र स्वर ठूलो हुन्छ । पचास हजार सितैमा पाएर पाँच रुपैयाँको फोन गर्न गाह्रो भयो ? नेपालबाट पनि स्वर ठूलो आउँछ, ‘जाबो पचास हजार पठाउनु छ कत्रो खप्की देको ? पैसा लिने लाइनमा अरूले एक लाख, दुई लाख थापे आफ्नो जाबो पचास हजार,’ फोन सम्पर्कविच्छेद हुन्छ । पैसाको कारणले पहिलोचोटि परदेशी र घरवासीको सम्बन्धमा चिसो पस्छ । यसपछि परदेशी रक्सी नखानेले पनि बियर पिउन थाल्छन् । अगाडि नै रक्सी पिउन जानेकाले मात्रा बढाउँछ । रक्सीका नशासँगै आफ्ना सपनाका पूर्वदृश्यहरू आँखामा छाउन थाल्छ । तर ती सबै उल्टा र उधोमुन्टो लाएर आउँछन् । अनि सपनासँग आफ्नो मेसो मिलाउन मान्छेले पनि उधोमुन्टो बनाउने सोच कतै झ्वास्स सोच्छ ।

 
रातभरको सोचाइपछि राम्रो कम्पनी खोज्ने निर्णयले केही राहत दिन्छ । बिहान ड्युटीमा जान गोडा लम्कँदैनन् । जीउ उठ्दैन । बाध्यताले लतार्नुपर्छ । आफ्नो कामदारले आलस्यता देखाएपछि साहुलाई रिस उठ्ने नै भयो । बिहानै गालीको वर्षा हुन्छ । कोरियन भाषामा राम्रा कुरा बुझ्न नसके पनि गाली भने स्पष्ट बुझिन्छ । घरमा त सम्बन्ध बिग्रियो नै अब कम्पनीमा पनि सम्बन्ध राम्रो रहँदैन । उसमाथि अर्को कम्पनी जान्छु भनेपछि साहुले शत्रु ठान्छ । दुनियाँ तिकडम गर्दागर्दै पैसा कमाइ हुँदैन । घरमा महिनावारी पैसा पठाउन असम्भव हुन्छ । साहुले बोलाउन छाड्छ । सँगैका साथीलाई मात्र कामको बारे भन्ने खाना खान आफूलाई छुट्टाएर अरूलाई मात्र बोलाउने इत्यादि कुराहरूले मान्छेमा नराम्रो सोचको विकास हुन थाल्छ । पैसा नपठाएपछि घरबाट आफन्तले पनि सम्पर्क पातलो पार्दै लान्छ । अन्तत: तलब आउने अघिल्लो दिन मात्र फोन वा मिसकल आउने पालो बस्छ । पैसाको समस्या परे बीचतिर मिसकल पनि नआउने होइन । हुन त नेपालबाट कोरिया फोन गर्ने चलन हामीकहाँ त्यति छैन ।

 

कोरियामा सोचेजस्तो नभएपछि परदेशीले घर फर्कने सोच बनाउँछ । अनि घरमा फोन गर्छ । कोरियामा पाएको दु:खबारे बताउँछ । यतिबिघ्न दु:ख आफ्नै ठाउँमा गरे नेपालमै केही हुने सम्भावनाबारेमा बताउँछ । तर घरकाले यो संवेदना बुझिदिँदैनन् । भन्छन्— नेपालमा केही छैन । न राजनीतिक स्थिरता, न बिजुली, न जागिर, न त सुरक्षा नै । नेपालबाट विदेश जानका लागि मान्छेहरू लाइनमा छन् । तँ विदेश पुगिसकेको मान्छे रित्तो हात घर फर्कन खोज्नु के राम्रो हो ? लाज लाग्दैन ? यस्तै यस्तै । हो यही बेला परदेशीको हारेको मनस्थितिले मृत्युबोध गर्छ । कम्तीमा पनि आफन्तहरूले घर फर्किन भनिदिए, परदेशीको आत्मबल बढ्छ । काम गर्न सक्तिनँ भन्दाभन्दै पनि काम गर्न सक्ने हुन्छ । कमाउँछ पनि । तर घरकाले जसरी भए पनि टिकेर बस, सवैले गरेका छन्, तँ नामर्द न हो भनिदिँदा नै दुर्घटनाको मात्रा बढ्न जान्छ । कमाउन सक्तैन, घरबाट रित्तो हात नफर्की भन्छ । 

 

जसोतसो समस्याले तान्दै भए पनि साथीहरू बढ्दै त जान्छन् नै तर साथीहरूका कुरा पनि उस्तै रहन्छन् । काठमाडांैमा जग्गा कहाँनेर किनियो फलानाका त महल ठडिएछन् । तेरो कोरियाको चिनो काठमाडौंमा के छ ? इत्यादि । सफल मान्छेका यी यावत् संवादहरूले असफल मान्छेलाई धकेल्दै धेकेल्दै भीरको छेउमा पुर्‍याइसकेको हुन्छ । हजारौँ सफल मानिसका अगाडि आफू एक्लो असफल बाँच्नु भनेको सबैभन्दा बेइज्जती हो । इज्जतविहीन जिन्दगी के बाँचिरहनु ? सायद यस्तै लाग्न सक्म्छ । अन्तत: भीरको छेउमा धकलिएको मान्छेले नयाँ संसार रोज्ने डोरीको सहारा लिन्छ र संसारलाई फुत्त छोडिदिन्छ, जसलाई हामी बाँच्ने मानिसहरूले सबै थोक पचाउन सक्नेहरूले तीनलाई निरीह, हरूवा, नामर्द इत्यादि भनेर धिक्कार्छौं, छि:छि: गर्छौं । हामीले आफूलाई चाहिँ कहिल्यै परिवर्तन गर्दैनौं कि परदेश जानु भनेको सहरमा घर जग्गा जोड्नु सबै थोक होइन ।

 

सुविधासम्पन्न ठाउँतिर धुस्रिनु ठूलो कुरा होइन, ठूलो कुरा त यो हो कि मान्छे मानसिक, शारीरिक रूपमा स्वस्थ छ कि छैन । आफू जन्मेको ठाउँका लागि ससाना भए पनि असल काम गर्न सकेकी छ, छैन ? यो महत्त्वपूर्ण कुरा हो । हामीले हाम्रा सवालहरू, सोचहरू कहिले सही बनाउने ? आत्महत्याका घटनाहरू हाम्रै कारणले जन्मिरहेका छन् । गम्भीर मन्थन गरी हेरौं । 

 

- प्रगति राई, कान्तिपुर बाट  

To read in your mobile download our android app from google play store. Click Here To Download App